Geoffrey Berliner is de uitvoerend bestuurder van de Penumbra Stichting en het Centre for Alternative Photography in New York City. Hij heeft een verbazingwekkende collectie van meer dan 2000 vintage Petzval Lenzen en het was een eer om hem vragen te mogen stellen over de Petzvals en waarom deze zoveel voor hem betekenen. Lees verder voor ons interview met deze echte Petzval pionier!

Hoe ben je voor het eerst in aanraking gekomen met Petzval fotografie?

Ik kocht mijn eerste Petzval portretlens, een C.C. Harrison, op een vlooienmarkt eind 1990. In die tijd was ik niet tevreden met de limieten van digitale fotografie en was net groot formaat film aan het ontdekken. Ik vond het idee van oude optieken gebruiken zeer aantrekkelijk en was benieuwd naar de prestaties van deze oude lens in combinatie met hedendaagse film. Ik was blij verrast door de ongewone optische kwaliteiten, vooral de onscherpe gebieden. Deze gebieden worden vaak aangeduid met de Japanse term “Bokeh”. Alle lenzen hebben Bokeh, maar Bokeh verschilt van lens tot lens en wordt veroorzaakt door het optische ontwerp en hoe de lens is gebruikt, vooral als het diafragma helemaal open staat. Het eerste dat mij opviel aan mijn Petzval was dat de “Bokeh” een ongewone cirkelvormige uitstraling had. Dit fascineerde mij en daardoor ben ik de kwaliteiten van deze lens verder gaan ontdekken. Deze vroege experimenten leidde tot het verder onderzoeken van de Petzval waardoor ik veel kennis op het gebied van andere 19e eeuwse fotografische lenzen en de geschiedenis van fotografie heb opgedaan.

Rond die tijd maakte ik, dankzij een vriend, kennis met het Center for Alternative Photography in New York City waar ik mijn eerste wet plate collodion workshop heb gevolgd waarmee we tintypes hebben gemaakt. De camera’s die we gebruikten tijdens deze cursus hadden allemaal een Petzval portretlens, dus we gebruikten de lenzen hoe ze oorspronkelijk waren bedoeld. Ik was aangenaam verrast door de resultaten en zette mijn studie naar vroege fotografie voort. Het was niet lang na deze cursus dat ik ook andere vroege procédés goed ging bestuderen. Mijn passie voor deze procédés wilde ik graag delen. Daardoor ben ik betrokken geraakt bij het bestuur van het Center for Alternative Photography waar ik uiteindelijk directeur van ben geworden.

Waarom ben je zo gek op Petzval fotografie?

Van alle lenzen waarmee ik heb geschoten, zowel vintage als modern, blijft de Petzval een van mijn favorieten. Het is een veelzijdige en complexe lens dat oorspronkelijk is gemaakt om twee redenen: om de belichtingstijd te verkleinen en de scherpte te vergroten. Josef Petzval was succesvol en de nieuwe lens was vele malen sneller en scherper dan de populairste cameralens aller tijden, de Chevalier Achromat, welke zeer langzaam was en pas scherp bij gebruik van een klein diafragma. De Petzval was snel en extreem scherp, zelfs in vergelijking met moderne sluitertijden, maar de formule was niet ideaal en de optische afwijkingen maakten de Petzval verre van perfect. Daarom werd het alleen voor speciale doeleinden gebruikt in de 19e eeuw. Optische ingenieurs verbeterden het ontwerp tot de afwijkingen minimaal waren, net als bij moderne lenzen. Dit leidde echter weer tot fotografen die bewust op zoek gingen naar oudere lenzen met minder correcties om een meer authentieke uitstraling te creëren. Een van de eerste lenzen die hiervoor in aanmerking kwam was de Petzval portretlens omdat het specifieke afwijkingen had die ideaal waren voor artistieke doeleinden. Daarnaast wilden ook hedendaagse fotografen werkend met 19e eeuwse en alternatieve procédés het originele materieel gebruiken, zeker voor daguerreotypie en tintype.

De Petzval lens is extreem veelzijdig en kan op verschillende manieren gebruikt worden. Het meest opvallende kenmerk van de Petzval portretlens is het gebogen veld. Dit betekent dat het beeld niet is weergegeven op een vlakke film. Omdat het midden het platst is, is dit het scherpste deel van de lens. Hoe verder van het midden van het beeld het verwijderd is, hoe onscherper het wordt. Dit gebogen veld zorgt voor een cirkelvormige Bokeh wanneer er geschoten op een bepaalde manier, bijvoorbeeld met een geschakeerde achtergrond van bomen en bladeren. In de 19e eeuw werd alleen het scherpe midden op prijs gesteld waardoor vaak een klein formaat plaat werd gebruikt zodat het grootste deel van de onscherpte buiten beeld viel. Een Petzval dat makkelijk een plaat van 8×10 aan kon werd gebruikt voor een plaatje van bijvoorbeeld 5×7. De Petzval is ook een hele scherpe lens (met een maximaal diafragma van f3.8). Deze snelheid zorgt voor een hele oppervlakkige scherptediepte, zeker wanneer gebruikt voor close-up portretfoto’s. Deze scherptediepte is te zien in portretten waarvan de ogen scherp zijn, maar de neus en oren niet. Het moet gezegd dat zelfs met de smalle scherptediepte en het gebogen veld de Perzval erg scherp is in het midden. Deze lens wordt scherper bij een kleiner diafragma en wijder veld.

Experimenteren met de Petzval door een paar instellingen te veranderen levert al snel funky effecten op! Een andere toepassing is alleen de voorste lensgroep te gebruiken, een Achromat. Dit is een verlijmde set en is vergelijkbaar met de originele Chevalier Achromatic lens. Deze voorste groep geeft een heel soft effect wanneer het diafragma helemaal open staat en wordt scherper naarmate het diafragma kleiner wordt. Deze lens werd de basis voor de soft focus lenzen van de picturale beweging (picturalisme) van de laat 19e en vroeg 20ste eeuw. Deze lens heeft zeer veel invloed gehad op de ontwikkeling van opvallende lenzen zoals de Pinkham & Smith Semi-Achromat en Synthetic, gebruikt door Alfred Stieglitz en de Spencer Port-Land, gebruikt door Edward Weston. Zoals je ziet is de Petzval portretlens een zeer veelzijdige lens dat voor meer doeleinden is ingezet dan waar Joseph Petzval ooit van heeft kunnen dromen.

De Petzval formule werd nieuw leven ingeblazen toen film werd uitgevonden. Een aantal van de eerst gebruikte lenzen voor deze nieuwe industrie waren geherformuleerde Petzvals. Deze werden gebruikt voor zowel filmcamera’s als projectors. Later werden deze Petzvals gemonteerd op digitale camera’s, vooral op micro 4/3 formaat camera’s. De nieuwe Lomography Petzval is een welkome aanvulling van het legendarische Petzval design omdat het zowel full frame digitale chips als 35mm analoge film camera’s bedekt!

Wat is er zo speciaal aan het fotograferen met oude fotolenzen?

Schieten met vintage lenzen is erg belonend. De fotograaf wordt uitgedaagd om verder dan de geaccepteerde normen van scherpte, contrast en verzadiging van moderne lenzen te denken. Vintage lenzen hebben afwijkingen die een uitzonderlijke kracht bezitten voor degenen die daar op vallen. De Petzval portretlens is een van de meest unieke en interessante optische ontwerpen ooit gemaakt.

Als je zelf graag een Lomography x Zenit Nieuwe Petzval Lens wil, vergeet dan niet om een plekje op de wachtlijst te reserveren en om zo als eerste te horen wanneer de lens beschikbaar wordt voor pre-order! Kijk voor meer details op de Petzval Microsite

Geoffrey Berliner is de uitvoerend directeur van de Penumbra Stichting en het Center for Alternative Photography in New York City. De Penumbra Stichting, www.penumbrafoundation.org, is een non-profit organisatie gewijd aan de fotografische kunsten en educatie. Een van de doelen van deze organisatie is om de relevantie van emulsie-basis en vroege fotografische procédés te waarborgen in een zeer snel veranderende digitale wereld. Het Center for Alternative Photography is het educatieve onderdeel van de stichting.

written by tomas_bates on 2013-12-06 #news #interview #petzval #geoffrey-berliner