Jobo Jobo! Film ontwikkelen met de Jobo ATL 1500

Zelf kleurenfilm ontwikkelen heeft de reputatie vrij lastig te zijn, veel gepruts met precies de goede temperatuur en beweging. Toch kan het ook makkelijk, met de Jobo ATL 1500 ontwikkelmachine. Kijk maar.

Terwijl je bij zwart-witfilm je best moet doen om het te laten mislukken, kan kleurenfilm ontwikkelen een stuk lastiger zijn. De temperatuur is belangrijker, en kleine afwijkingen kunnen grote gevolgen hebben. Gelukkig kan het ook makkelijker. De Jobo ATL 1500 autolab is een prachtig apparaat dat dat allemaal voor je regelt. Niet veel groter dan een flinke printer laat het zich makkelijk installeren. Een doka is niet nodig, alleen een aansluiting op een kraan en een afvoer. Die van mij woont in mijn schuurtje, op de wasmachine.

Het werkt als volgt: je maakt de goede hoeveelheid chemie aan. Dat hangt af van hoeveel films je tegelijk ontwikkelt. De Jobo 1500 heeft drie verschillende ontwikkeltanks: een van 170 ml voor 1 35mm-film, een van 250 ml voor ofwel 1 120-film, ofwel 2 35mm-films, en een van 650 ml voor maximaal 5 35mm-films (of 2 120 film + 1 35mm-film, of 1 120-film en 3 35mm-films).

Ik gebruik meestal twee bads Tetenal, voornamelijk omdat het de goedkoopste zut is die ik kon vinden. De Jobo heeft een draaiknop met daarop verschillende programma’s, zoals C-41 2 bad, C-41 3-bad, E6, B&W 7 min, schoonmaken, etc. Daarmee kies je het programma dat je wilt draaien, in mijn geval dus C-41 2 bad. Je giet de eerste oplossing (bij mij: ontwikkelaar) in fles 1, de volgende (bij mij: fixeer) in fles 2, en als je er meer gebruikt (bijvoorbeeld als je E6 draait) verder tot en met fles 6.

Nu draai je je film in een ontwikkelspoel en stopt de spoel in de ontwikkeltank. Dit moet overigens wel in het donker. Toch maar een doka dus, al werkt een wisselzak of een dik dekbed over je heen met de gordijnen dicht ook prima. Film in de spoel, spoel op een asje, asje met spoel in de bus, deksel er goed op, klaar. Nu mag het licht weer aan.

De tank kan nu in de Jobo worden geklikt. Dit kan maar op één manier en kan dus niet fout gaan. Draai de knop van de afvoer dicht. Hang de waterafvoerbuis in de afvoer, de chemieafvoerbuis in een jerrycan (of een lege, omgespoelde plastic melkkan of zo, zet er wel even een groot doodshoofd op zodat er niemand per ongeluk uit drinkt…), en sluit de slang aan op de kraan. Stekker erin, een druk op de ene knop die zichbaar is als het deksel dicht is, en de Jobo doet de rest.

Nu is het een kwestie van geduld hebben. Het ontwikkelen zelf duurt ongeveer een kwartiertje, maar eerst moet het water in het apparaat worden opgewarmd tot 38 graden. Als de Jobo op een warme plek staat gaat dat vrij snel, maar in een winters schuurtje kan dat algauw een halfuur duren. Als alles klaar is begint het apparaat te piepen, en kun je je filmbus eruit halen. Dan is het verder alleen nog maar een kwestie van de filmstoken uit hun spoel trekken, en op een stofvrije plek (de badkamer bijvoorbeeld) te drogen hangen.

Je ziet, met de Jobo kan iedereen kleurenfilm ontwikkelen. Mocht je dus het geluk hebben zo’n apparaat te kunnen bemachtigen, dan zou ik het zeker doen.

Geluk is hier wel het sleutelwoord. Om een Jobo autolab te bemachtigen heb je een grote schep geld nodig. Nieuw kost hij ruim 4500 euro (£3,659.06 om precies te zijn), dat zijn heel wat bezoekjes aan je ontwikkellab. Google op ‘buy Jobo autolab’ en je komt verschillende (Engelse) webshops tegen die hem aanbieden, bijvoorbeeld deze. Een goedkopere, maar meer tijdrovende optie is om eBay en Marktplaats in de gaten te houden en proberen er één tweedehands op de kop te tikken. Ook op fotografieforums zoals fotoapparatuur.nl of apug.org bieden mensen er wel eens een aan. Goedkoop zal het nog steeds niet zijn (een recente eBay-aanbieding was 2000 dollar), maar allicht goedkopen dan nieuw.
Of doe zoals ik, en raak bevriend met een professionele fotograaf die overgestapt is op digitaal en van haar oude meuk op zolder af moest…

Als uitsmijter, gewoon omdat het kan, nog een paar zelf ontwikkelde plaatjes. Waarbij een extra voordeel zichbaar wordt: als je zelf ontwikkelt hoef je nooit met je ontwikkellab in discussie over rare pinhole-formaten, endless panorama’s, spinnerfoto’s en andere experimenten. En cross processing en 120-film kost ook al niks extra.

Nuttige link: de online handleiding

written by stratski on 2012-07-17 #gear #tutorials #tipster #requested #kleur #doka #ontwikkelen #jobo-atl-1500