De basis: diafragma en scherptediepte

Bepaal zelf de diafragma waardoor je creatiever kunt fotograferen en ontdek hoe de diafragma de meest voorkomende misvatting uit de fotografie, bokeh, beïnvloedt.

Enorm weinig licht, 800 ISO film en een wijd open diafragma

In mijn recentste artikel van ‘De basis’-reeks heb ik een beetje gelogen. Het was een leugentje om bestwil. Ik wilde jullie niet in de war brengen.

Je kunt de drie-eenheid van filmsnelheid, diafragma en sluitertijd allemaal anders instellen en ja als je dit goed doet, krijg je perfect gebalanceerde en perfect belichte negatieven (wil je weten waar ik het precies over heb? klik dan hier). Maar de resultaten zullen niet altijd hetzelfde uitpakken. De foto zal worden beïnvloed.

De lens en de diafragma zullen het beeld beïnvloeden wanneer de diafragma op verschillende f-getallen wordt ingesteld. Als je een f-getal kiest, open je de diafragma waardoor er meer licht wordt binnengelaten (Bijv. in een donkere ruimte. Als je de laagste sluitertijd kiest, maar geen beweging in je foto wilt kies je een lager f-getal waarmee je de diafragma opent).

Een bijwerking van deze keuze zul je al snel ontdekken. De scherptediepte wordt behoorlijk verlaagd.

Je camera is alleen perfect gefocust op een smal punt in de verte. Daarnaast zijn er meerdere ‘acceptabele’ focuspunten dicht en ver van dat punt af. Deze acceptabele reeks is de scherptediepte. Makkelijk gezegd heeft een lage diafragma waarde (f1.4, f1.8) een zeer beperkte scherptediepte. f22 heeft een zeer grote scherptediepte.

Door dit te weten kun je het effect van de diafragma begrijpen en deze instelling gerichter gebruiken. Wanneer je een object de kern van de foto wilt laten zijn en de achtergrond wilt vervagen, kies dan voor een snelle sluitertijd en zorg ervoor dat je diafragma wijd open staat. Dit is goed te gebruiken voor stillevens en portretten.

Deze is genomen zonder flits en met 800 ISO film. Ik heb de diafragma zo wijd mogelijk open moeten zetten. Het effect is een zeer geringe scherptediepte, het gezicht van mijn zoon is het enige scherpe op de foto. Hierdoor wordt je aandacht sneller naar hem getrokken dan naar waar hij naar aan het kijken is. Dit is grotendeels onscherp.

Het tegenovergestelde is wanneer je bijvoorbeeld een landschap wilt vastleggen en je zoveel mogelijk scherp wilt vastleggen. Sluit nu de diafragma zover mogelijk! Je krijgt nu bijna alles tot in het oneindige scherp.

Het is algemeen bekend dat de lens van de Lubitel het beste werkt met het f-getal f16. Op deze dag was er veel licht waardoor ik ervoor koos om deze foto met een korte sluitertijd en een klein (hoog f-getal) diafragma te maken. Het resultaat is dat de verbrande boom en de achtergrond, hoewel niet perfect gefocust, scherp genoeg zijn om de details goed te zien.

Er is een vuistregel die zegt dat de scherptediepte 1/3 voor het en 2/3 achter het exacte focuspunt ligt. Als dit klopt, riskeren degenen met een zone-focus camera (Olympus Trip 35, LC-A etc.) eerder de afstand naar het object te over- in plaats van te onderschatten.

Dit zijn allemaal handige tips voor de lomografen met camera’s waarbij je deze instellingen hebt, zoals de Lubitel, originele LC-A en misschien de Smenas. Maar het is vooral handig voor de SLR gebruikers, voor degenen met Zenits en Prakticas dus.

Deze foto is gemaakt op een redelijk lichte, maar mistige dag. Er is gebruik gemaakt van een smal diafragma en een sluitertijd die nodig was voor een scherpe foto. Erg veel scherptediepte!

Voordat ik ´De basis´ van deze maand afrond wil ik graag praten over het verkeerd begrepen *Bokeh*. Bokeh is niet de vorm van lichtpunten die zichtbaar zijn op een foto. Het is “het onscherpe of de esthetische kwaliteit van onscherpte in de out-of-focus gedeelten van een foto.”

Een paar mooie maar extreme voorbeelden van lichtpunten die onscherp zijn.

Je zult vaak lezen dat deze zacht moeten zijn. Ze zouden je niet mogen afleiden van het scherpe gedeelte van de foto. Maar dat klinkt naar mijn idee teveel als een regel en regels zijn er om gebroken te worden!

Linksonder op deze afbeelding zie je dat het onscherpe licht een vorm heeft. Dit is geen trucje, het zijn de bladen van de diafragma van de lens.

Eén van mijn favoriete lenzen is een 35mm groothoeklens voor mijn Praktica. Deze heeft een goedkoop diafragma met vijf bladen. Als ik hem met een groot diafragma gebruik, wordt dit erg duidelijk met de niet-bokeh in de achtergrond. Je ziet duidelijk een grote vijfhoek op deze foto. Als de eerder door mij genoemde regel waar is, waarom is dit dan mijn populairste foto ooit genomen?

Credits: adam_g2000

Volgende maand gaan we naar filters kijken. In het artikel zal ik vertellen hoe ze je zwart-wit fotografie kunnen bevorderen en welke resultaten ze in combinatie met kleurenfilm kunnen geven

Kijk hier voor meer informatie: Scherptediepte, Du Métier en Bokeh op Wikipedia pagina’s.

De basis is een maandelijkse tipster van Adam Griffiths waarmee hij technische, analoge fotografie kennis deelt. Hij kiest voor ieder artikel een hoofdonderwerp en legt het kort en in begrijpelijke taal uit (met voorbeelden wanneer mogelijk).

written by adam_g2000 on 2012-05-31 #gear #tutorials #slr #camera #blur #aperture #speed #bokeh #tipster #depth-of-field #narrow #shutter #netherlands #nederland #dutch #holland #smal #f-stop #diafragma #nld #sluiter #back-to-basics #snelheid #scherptediepte #achtergrondonscherpte #onscherpte

More Interesting Articles