Papieren pinholes

Zo’n Diana Multi Pinhole Operator is wel leuk, maar zelf iets maken is nog veel leuker. Al jaren probeer ik dan ook met wisselend succes een goed werkende pinhole camera te knutselen. Ondanks het wisselende succes heb ik wel wat tips voor de aspirant-pinholer.

Mijn pinhole-geschiedenis
De camera obscura – tegenwoordig beter bekend als de pinhole camera – heeft altijd een grote aantrekkingkracht op me uitgeoefend. Overal las ik dat ze zo makkelijk zelf te maken waren, een prachtige introductie in de fotografische principes. Wat me aanvankelijk tegenhield was dat de meeste handleidingen uitgingen van fotopapier, dat na belichting ontwikkeld moest worden. Nog afgezien van het feit dat één afdruk per keer me vreselijk inefficiënt leek, deed ik toen ook nog niet aan het zelf ontwikkelen.

Tot de dag dat ik ergens op het web een artikel vond over het maken van een pinhole camera waar gewone film in kon. Film die ik gewoon weg kon brengen om ontwikkeld en afgedrukt te worden en waardoor ik dus niet zelf met een doka in de weer hoefde. En niet alleen dat, hij was ook nog eens van karton, dus geen gepruts met hout of blik, maar gewoon met een schaar en lijm in elkaar te zetten. Hoera! Hulde aan de Tsjechische David Balihar die het ontwerp op zijn site heeft gezet dus. Na het printen van de bouwtekening en een uurtje flink doorknutselen was de Dirkon een feit

Het resultaat was nog niet echt geweldig. Een rechtstreeks in het karton geprikt gaatje bleek toch niet helemaal te werken. De ontwikkelcentrale van het Kruidvat was ook niet echt berekend op wazige low-tech pinhole-plaatjes en had voor mij besloten dat het rolletje mislukt was. Tijd dus voor Dirk II. Die zag er wat minder flashy uit, om niet te zeggen bijzonder kaal.

Maar dankzij de toevoeging van een stukje blik met een gaatje wist Dirk wel een paar herkenbare beelden te produceren!

Een volgende stap in mijn pinhole ontwikkeling kwam toen op mijn werk (een uitgeverij) een Frans boek over pinholefotografie met bouwpakket binnenkwam. Nadat was besloten dat we het niet gingen vertalen, kreeg ik het mee naar huis. Het bleek een ingenieus ontwerp te zijn waar geen lijm of plakband aan te pas kwam. De verschillende onderdelen konden tot doosjes en maskers worden gevouwen die keurig in elkaar pasten en zo een camera vormden. Alleen een pinhole moest ik zelf toevoegen, maar dat was zo gebeurd. Ook deze zogenaamde sténopé werkte zowaar!

Toch knaagde er wel wat. Na mijn eerdere huisvlijt was dit wel heel erg makkelijk. Gelukkig kwam ik weer een volgend doe-het-zelfproject tegen: de matchbox pinhole, of lucipin, zoals ik mijn exemplaar doopte. Met de duidelijke handleiding was hij zo gebouwd.

Het resultaat was niet overweldigend. Ik had duidelijk niet goed opgelet bij het doorspoelen van mijn film, want tussen de in elkaar overlopende overbelichte meuk waren maar een paar herkenbare plaatjes zichtbaar. Terug naar de ontwerptafel dus…

En daar ben ik tot nu toe blijven steken. Lucipin is nog steeds in gebruik, en ik let nu extra goed op het doorspoelen. Ik heb goede hoop dat ik nog wel eens een heel rolletje vol goede foto’s krijg.

En dan eindelijk wat tips

- Probeer het gewoon eens. Het is echt niet veel gedoe, met een half uurtje knutselen kun je al een werkende camera hebben.

- Ga naar pinhole.cz en probeer die Dirkon uit. Je bespaart er de 25 euro mee die de vergelijkbare kartonnen pinhole camera hier in de webwinkel kost.

- Geen printer om de Dirkon-bouwplaat te printen? Probeer dan de luciferdoosjesvariant van matchboxpinhole.com.

- Bij het prikken van een pinhole maak ik altijd eerst een deukje in het blik met een balpen of bot potlood. Zo glijdt je naald veel minder snel weg bij het prikken, en als je aan de bolle kant van het deukje voorzichtig schuurt, krijg je sneller een mooi rond gaatje.

- Gebruik je een bier- of frisblikje voor je pinhole? Prik je gat dan in een herkenbaar stukje bedrukking (een punt op een letter of zo). Als je het stukje blik daarna in je camerabody plakt, is zo’n stukje bedrukking beter te zien en mooi uit te lijnen dan alleen een piepklein speldenprikje.

- Let bij het doorspoelen op dat je ook echt doorspoelt. Wat bij de eerste poging met de lucipin misging, was dat de film niet strak om het spoeltje bleef zitten. Vergelijk het met het terugspoelen van je film bij veel camera’s: als je het spoelwieltje te vroeg loslaat draait de film als het ware terug. Zodra je dan weer verder spoelt moet je eerst een paar slagen voor nop draaien tot de film weer strak om het spoeltje zit. Bij mij werkt het het beste als ik tijdens het doorspoelen goed luister of ik de film echt hoor verderschuiven. Een sprockettellertje (zie de handleiding voor de matchbox pinhole) kan hierbij ook helpen.

- Wil je niet te veel dure rolletjes verspillen aan loze pinhole experimenten? Probeer eerst eens een half rolletje: Neem een rolletje met alleen een kort stukje film erin (vergelijkbaar met het beginnetje dat je nodig hebt voor zelfgemaakte redscale). Knip je nieuwe filmpje recht af en plak het aan het uiteindje van het lege rolletje. Spoel in een donkere kamer, of onder een dikke deken, of raamloos toilet o.i.d. de helft van het nieuwe rolletje in het lege rolletje (Hoe weet je of het de helft is? Gewoon, op de gok). Knip de film af, en zorg dat uit beide rolletjes een stukje film steekt. Hoppa, twee halve rolletjes voor verschillende experimenten.

written by stratski on 2012-05-02 #gear #tutorials #camera #tipster #pinhole-camera-obscura-doe-het-zelf-knutselen-camera-requested-post-tips